Material për kuiz të diturisë- MATEMATIKË
1.Bashkësitë i hasim në tri mënyra ( përshkruese, tabelare dhe përmes diagramit të Venit ).
2.Bashkësia quhet e zbrazët ( boshe ) nëse nuk përmban asnjë element.
3.Bashkësitë janë ekuivalente mes veti nëse përmbajnë elementë të njëjta .
4.Veprimet themelore me bashkësi janë: Unioni , prerja, ndryshimi.
5.Elementet themelore gjeometrike janë : pika , drejtëza dhe rrafshi.
6.Drejtëza është vija e drejtë e pakufizuar,( shenohen me shkronja të vogla latine )
7.Segment quajmë vijën e kufizuar në dy skajet.
8.Bashkësia e të gjitha pikave të larguara njësoj nga një pikë O , quhet vijë rrethore.
9.Pika e fiksuar në mes të rrethit quhet qendër e rrethi, ( shenohet me O )
10.Segmenti nga qendra e rrethit deri tek një pikë në vijën rrethore quhet rreze e rrethit,
( shenohet me r ).
11.Segmenti që bashkon dy pika të ndryshme nga vija rrethore quhet tetivë.
12.Tetiva ( korda ) më e madhe dhe që kalon nëpër qendër të rrethit quhet diametër i rrethit
( shënohet me d )
13.Dy apo më tepër rrathë që kanë një qendër të përbashkët quhen rrathë koncentrik.
14.Numrat natyrorë quhen të thjeshtë , nëse përveç vetëvetës dhe numrit 1 nuk kanë pjestues tjetër.
15. Numrat natyrorë quhen të përbërë , nësë përveç vetëvetës dhe numrit 1 kanë edhe pjestues tjerë.
16.Të gjithë numrat natyrorë çift janë të plotëpjestueshëm me numrin 2.
17.Kur shuma e shifrave të një numri plotëpjestohet me 3 atëher edhe ai numër është i plotëpjestueshëm me 3
18.Nëse dy shifrat e fundit të një numri plotëpjestohen me 4 , atëher ai numër i plotëpjestueshëm me 4 .
19.Të gjithë numrat që përfundojnë me 5 ose 0 , janë të plotëpjestueshëm me 5.
20.Të gjithë numrat që në shifrën e fundit kanë numrin 0 , janë të plotëpjestueshëm me 10.
21.Njësia matëse për matjen e këndeve është shkalla ( shënohet me 0 ).
22.Njësitë më të voglë se shkalla janë ( minuta ‘ dhe sekonta “ ) , ndërsa më e madhe është radiani ( rand.).
23.Këndi që është i barabart me 90 shkallë quhet kënd i drejtë
24. Këndi që është i barabart me 180 shkallë quhet kënd i shtritë.
25.Këndi i plotë është i barabart me 360 shkallë .
26.Këndet që kanë një krahë të përbashkët quhen kënde fqinje.
27.Thyesa përbëhet nga numruesi , emruesi dhe vija thyesore.
28.Figura është simetrike nëse të gjitha pikat e saj paqyrohen ndaj një boshti të simetrisë.
29. Bashkësia e nurmrave të plotë përmban të gjithë numrat natyror, numrin 0 (zero) dhe numrat e kundët të tyre.
30.Numrat e plotë shenohen me Z dhe ndahen në numra të plotë pozitiv dhe numra të plotë negativ.
31.Numri më i vogël negativ është ai që e ka vlerën absolute më të madhe.
33.Shumëzimi i një numri negativ me një numër poztiv gjithmon jep numër negativ.
34. Shumëzimi i dy numrave negativ rezulton me numër pozoitiv.
35. Figura gjeomatrike të cilën e formon vija e thyer e mbyllur, e përbërë prej tre segmenteve quhet trekëndësh.
36. Elementet bazë të trekëndëshit janë : Kulmet, Brinjët dhe Këndet.
37. Llojet e trekëndëshave ndahen : a) sipas madhësis së brinjëve dhe b ) sipas madhësis së këndeve.
38. Sipas madhësis së brinjëve trekëndëshat ndahen në :
a) Trekëndësh barabrinjësh
b) Trekëndësh barakrahësh
c) Trekëndësh brinjëndryshëm
39. Sipas madhësis së këndeve trekëndëshat ndahen në :
a) Trekëndësh këndngusht
b) Trekëndësh kënddrejt
c) Trekëndësh këndgjërë.
40. Shuma e këndeve të brendshëm te çfardo lloj trekëndëshi është e barabart me 180 ( shkallë )
41. Shuma e këndeve të jashtme te çfardo lloj trekëndëshi është e barabart me 360 ( shkallë ).
42. Në çdo trekëndësh shuma e dy brinjëve është më e madhe se brinja e tretë ( a+b >c ; a+c > b ; b+c > a )
43 Në çdo trekëndësh përballë brinjës më të madhe qëndron këndi më i madhë.
44. Shuma e gjatësive të brinjëve të trekëndëshit , paraqet perimetrin e tij . ( P = a+b+c ).
45 Pika që bashkon larësitë nga secili kulm i trekëndëshit paraqet ortoqendrën .
46. Në çdo trekëndësh mund të brendashkruhet dhe jashtashkruhet një rreth.
47.Simetralet e këndeve të trekëndëshit priten në një pikë O, dhe kjo pikë paraqet qendrëm e rrethit të brendashkruar.
48. Simetralet e brinjëve të trekëndëshit priten në një pikë S, dhe kjo pikë paraqet qendrëm e rrethit të jashtashkruar.
49.Medianet e trekënëshit priten në një e cila quhet qendër e gravitetit.
50 Figura gjeometrike e përbërë prej katër segmenteve quhet katërkëndësh.
51
2.Bashkësia quhet e zbrazët ( boshe ) nëse nuk përmban asnjë element.
3.Bashkësitë janë ekuivalente mes veti nëse përmbajnë elementë të njëjta .
4.Veprimet themelore me bashkësi janë: Unioni , prerja, ndryshimi.
5.Elementet themelore gjeometrike janë : pika , drejtëza dhe rrafshi.
6.Drejtëza është vija e drejtë e pakufizuar,( shenohen me shkronja të vogla latine )
7.Segment quajmë vijën e kufizuar në dy skajet.
8.Bashkësia e të gjitha pikave të larguara njësoj nga një pikë O , quhet vijë rrethore.
9.Pika e fiksuar në mes të rrethit quhet qendër e rrethi, ( shenohet me O )
10.Segmenti nga qendra e rrethit deri tek një pikë në vijën rrethore quhet rreze e rrethit,
( shenohet me r ).
11.Segmenti që bashkon dy pika të ndryshme nga vija rrethore quhet tetivë.
12.Tetiva ( korda ) më e madhe dhe që kalon nëpër qendër të rrethit quhet diametër i rrethit
( shënohet me d )
13.Dy apo më tepër rrathë që kanë një qendër të përbashkët quhen rrathë koncentrik.
14.Numrat natyrorë quhen të thjeshtë , nëse përveç vetëvetës dhe numrit 1 nuk kanë pjestues tjetër.
15. Numrat natyrorë quhen të përbërë , nësë përveç vetëvetës dhe numrit 1 kanë edhe pjestues tjerë.
16.Të gjithë numrat natyrorë çift janë të plotëpjestueshëm me numrin 2.
17.Kur shuma e shifrave të një numri plotëpjestohet me 3 atëher edhe ai numër është i plotëpjestueshëm me 3
18.Nëse dy shifrat e fundit të një numri plotëpjestohen me 4 , atëher ai numër i plotëpjestueshëm me 4 .
19.Të gjithë numrat që përfundojnë me 5 ose 0 , janë të plotëpjestueshëm me 5.
20.Të gjithë numrat që në shifrën e fundit kanë numrin 0 , janë të plotëpjestueshëm me 10.
21.Njësia matëse për matjen e këndeve është shkalla ( shënohet me 0 ).
22.Njësitë më të voglë se shkalla janë ( minuta ‘ dhe sekonta “ ) , ndërsa më e madhe është radiani ( rand.).
23.Këndi që është i barabart me 90 shkallë quhet kënd i drejtë
24. Këndi që është i barabart me 180 shkallë quhet kënd i shtritë.
25.Këndi i plotë është i barabart me 360 shkallë .
26.Këndet që kanë një krahë të përbashkët quhen kënde fqinje.
27.Thyesa përbëhet nga numruesi , emruesi dhe vija thyesore.
28.Figura është simetrike nëse të gjitha pikat e saj paqyrohen ndaj një boshti të simetrisë.
29. Bashkësia e nurmrave të plotë përmban të gjithë numrat natyror, numrin 0 (zero) dhe numrat e kundët të tyre.
30.Numrat e plotë shenohen me Z dhe ndahen në numra të plotë pozitiv dhe numra të plotë negativ.
31.Numri më i vogël negativ është ai që e ka vlerën absolute më të madhe.
33.Shumëzimi i një numri negativ me një numër poztiv gjithmon jep numër negativ.
34. Shumëzimi i dy numrave negativ rezulton me numër pozoitiv.
35. Figura gjeomatrike të cilën e formon vija e thyer e mbyllur, e përbërë prej tre segmenteve quhet trekëndësh.
36. Elementet bazë të trekëndëshit janë : Kulmet, Brinjët dhe Këndet.
37. Llojet e trekëndëshave ndahen : a) sipas madhësis së brinjëve dhe b ) sipas madhësis së këndeve.
38. Sipas madhësis së brinjëve trekëndëshat ndahen në :
a) Trekëndësh barabrinjësh
b) Trekëndësh barakrahësh
c) Trekëndësh brinjëndryshëm
39. Sipas madhësis së këndeve trekëndëshat ndahen në :
a) Trekëndësh këndngusht
b) Trekëndësh kënddrejt
c) Trekëndësh këndgjërë.
40. Shuma e këndeve të brendshëm te çfardo lloj trekëndëshi është e barabart me 180 ( shkallë )
41. Shuma e këndeve të jashtme te çfardo lloj trekëndëshi është e barabart me 360 ( shkallë ).
42. Në çdo trekëndësh shuma e dy brinjëve është më e madhe se brinja e tretë ( a+b >c ; a+c > b ; b+c > a )
43 Në çdo trekëndësh përballë brinjës më të madhe qëndron këndi më i madhë.
44. Shuma e gjatësive të brinjëve të trekëndëshit , paraqet perimetrin e tij . ( P = a+b+c ).
45 Pika që bashkon larësitë nga secili kulm i trekëndëshit paraqet ortoqendrën .
46. Në çdo trekëndësh mund të brendashkruhet dhe jashtashkruhet një rreth.
47.Simetralet e këndeve të trekëndëshit priten në një pikë O, dhe kjo pikë paraqet qendrëm e rrethit të brendashkruar.
48. Simetralet e brinjëve të trekëndëshit priten në një pikë S, dhe kjo pikë paraqet qendrëm e rrethit të jashtashkruar.
49.Medianet e trekënëshit priten në një e cila quhet qendër e gravitetit.
50 Figura gjeometrike e përbërë prej katër segmenteve quhet katërkëndësh.
51